Burgemeester Schneiders verraste onlangs vriend en vijand met twee noteringen in de top 50 van Beste Bestuurder 2015. Als burgemeester van Bloemendaal zou hij lands op 6 na beste lokale overheidsbestuurder zijn. Als burgemeester van Haarlem zouden er slechts nog 12 andere collega’s beter zijn (plek 20). Tenminste volgens het Haarlems Dagblad, andere bronnen melden dat de 50 gemeenten gewoon gesorteerd stonden op alfabet.

De verkiezing is tot stand gekomen door nominaties en beoordeling van collega-bestuurders. 1800 lokale bestuurders en politici mochten hun mening geven over hun collega’s.

De verkiezingsprocedure is tamelijk complex. Dit mede om ijdele zelf-opwaardering te beperken. Voor objectiviteit, zouden ook aan leden van deel- en wijkraden meningen zijn gevraagd. Maar met 1800 respondenten op 430+ lokale overheden valt het wat tegen: dat is slechts zo’n 4 per instantie.

Dat Schneiders twee keer op de lijst staat is geen toeval; bij de uiteindelijke beoordeling speelt de waardering van bestuurders uit de regio zwaar mee!  Zo kunnen wethouders in Haarlem Schneiders plussen voor zijn optreden in Bloemendaal en vice versa.

Het roept wel de vraag op. Op basis van welke criteria is de ranking tot stand gekomen? Is het bijvoorbeeld niet een beetje gek dat Schneiders in 2014 voor Haarlem niet eens op de lijst stond! En opeens, in het jaar dat hij aan zijn afscheidstournee begon en op tal van punten irritatie en vermoeidheid liet blijken, is zijn ster rijzende? Ja, natuurlijk, de Bloemendaalse bestuurders…

Het onderzoeksbureau zegt te werken met 17 competenties, waarvan de bestuurders zelf aangeven betrokkenheid, “communicatie, daadkracht en integriteit” de belangrijkste te vinden. Er wordt dus niet op basis van prestaties, maar op basis van competenties gescoord. En laatste worden niet beoordeeld aan de hand van criteria, maar betreffen meningen van collega-bestuurders… Het zegt misschien dus meer iets over reputatie in bepaalde kringen.

Derhalve twee kritische kanttekeningen bij de verkiezingsmethode “beste bestuurder 2015” . De gepresenteerde top 50 zegt weinig over hoe goed de bestuurders echt besturen, want:
1. Het is aan een beperkte groep insiders gevraagd.
2. De beoordeling gaat meer over imago dan prestaties.

Het eerste punt is op te lossen. Onderstaand een poll die open staat voor iedere lezer van Haarlems Zwartboek. U als lezer mag daar wat van Schneiders vinden als burgemeester van Haarlem en Bloemendaal.

Wat het tweede punt aangaat: dat is niet helemaal te voorkomen. Beoordeling op reputatie zal altijd meespelen. “Hij speelt zo leuk basgitaar, weet je wat, ik geef hem een 8 voor tussen-het-volk”. Maar wat de 17 competenties betreft, kunnen men wel meer objectiveren en concretiseren. De overheid zelf hanteert daar bijvoorbeeld al een standaardkader voor:  de Code voor Goed Openbaar Bestuur.

1. Openheid en integriteit
Het bestuur is open en integer, zowel binnen de eigen organisatie als naar andere overheidsorganisaties.
Het bestuur geeft duidelijke informatie over procedures en besluiten.

[yop_poll id=”3″]

2. Participatie
Het bestuur weet wat er leeft in de samenleving.
Het bestuur luistert naar vragen en ideeën van burgers bij onderwerpen die hen aangaan.
Het bestuur legt verantwoording af aan burgers over wat er met hun ideeën is gedaan

[yop_poll id=”4″]

3. Behoorlijke contacten met burgers
Het bestuur zorgt ervoor dat de organisatie altijd te bereiken is via meerdere kanalen: de telefoon, internet en balie.
Het bestuur maakt duidelijk wat de burger mag verwachten.

[yop_poll id=”5″]

4. Doelgerichtheid en doelmatigheid
Het bestuur maakt de doelen van de organisatie bekend.
Het bestuur neemt beslissingen die nodig zijn om deze doelen te behalen.

[yop_poll id=”6″]

5. Legitimiteit
Het bestuur neemt alleen beslissingen en maatregelen waartoe het bevoegd is.
Het bestuur leeft de daarbij geldende wet- en regelgeving na.
Het bestuur kan alle beslissingen altijd rechtvaardigen.

[yop_poll id=”7″]

6. Lerend en zelfcorrigerend vermogen
Het bestuur leert van fouten en andere ervaringen om de prestaties te verbeteren.
Het bestuur kijkt en leert van de manier van werken bij andere overheidsorganisaties.
Het bestuur laat zich controleren.

[yop_poll id=”8″]

7. Verantwoording
Het bestuur legt aan de omgeving verantwoording af over het beleid.

[yop_poll id=”9″]

Of Schneiders een plaats bij de top 50 van beste bestuurders 2015 verdient? Wat maakt het uit; als de bestuurder maar zijn werk goed doet. Op basis van de poll-resultaten valt het te betwijfelen.

Naschrift: dat bestuurders zelf een andere invulling geven aan hun rol dan ooit is bedacht door de bedenkers van de Code voor Goed Openbaar Bestuur, blijkt maar al te vaak. Het is op zich een interessante ontwikkeling dat burgemeesters in roerige tijden buiten hun mandaat treden en dat “moreel leiderschap” noemen, waar men het ook afbreuk van de lokale democratie zou kunnen noemen. Nu is de rol van burgemeester natuurlijk breder dan sec die van bestuurder, toch zou de zorg voor Goed Openbaar Bestuur  een substantieel onderdeel van het takenpakket moeten vormen, zeker in gemeenten als Haarlem en Bloemendaal.