Gemeente Haarlem introduceert een nieuwe systematiek “ter bestrijding” van illegale annexaties van gemeentegrond. Stelselmatige laksheid heeft vanaf nu een naam: “Noodzaak in de Praktijk”

In plaats van de 280 bij de gemeente bekende gevallen van annexaties van gemeentegrond systematisch aan te pakken, conform een door de raad gegeven projectopdracht, heeft de afdeling Vastgoed –zonder de raad hierover te informeren, voor een eigen methode gekozen om illegale grondannexaties niet of nauwelijks aan te pakken, “Noodzaak in de praktijk”.

Deze methode laat zich als volgt illustreren:
Stel: uw auto wordt gestolen. U merkt op zonnige maandagochtend dat de auto weg is, maar ach, aangifte is ook zo’n gedoe, en echt nodig heeft u die  auto vandaag ook niet. U kan met het openbaar Vervoer naar uw werk, u gaat op de fiets boodschappen doen… Zo gaan er weken en maanden voorbij…Totdat de dag aanbreekt dat u een afspraak heeft op een met het OV lastig bereikbare plaats. Of misschien dat u iets zwaars wil vervoeren dat niet zo best met de fiets gaat. U heeft uw auto nu toch echt nodig. U besluit aangifte te doen bij de politie en uw verzekeringsmaatschappij over het voorval in te lichten. Helaas kunnen beiden partijen niets meer voor uw doen; als u meteen had gebeld had de politie uw auto misschien nog kunnen terugvinden… En in de voorwaarden van uw verzekeringspolis staat dat u diefstal gelijk moet melden. U vist achter het net.

Zo werkt Noodzaak in de Praktijk ook. Gemeente wacht af tot ze het stukje land om een of andere reden nodig heeft en besluit dan in actie te komen. Gerede kans dat ondertussen het stukje land door verjaring in eigendom is gekomen van de bezetter.

Afdeling Vastgoed merkt overigens terecht op dat bestuurlijk handhaven niet in alle gevallen de juiste weg is om annexaties aan te pakken. Zie recente zaak in Bloemendaal waarbij hoogleraar bestuursrecht Inge van der Vlies uitlegt dat je soms als gemeente tegen elke intuïtieve rechtvaardigheid in, in bepaalde gevallen zal moeten onderzoeken of de annexatie te legaliseren is.

Maar daar houdt het steekhoudende gedeelte van de brief ook gelijk mee op. De rest van de gegeven argumentatie is van een zorgwekkend niveau. Om het slap en smoezelig gewauwel te noemen, is nog een understatement. Allereerst  geeft Vastgoed toe dat ze de administratie (nog steeds) niet op orde heeft, maar let even op de formulering:

Er staat niet: “wij hebben de dossiers laten verslonzen”, zoals natuurlijk het geval is, maar met een passieve “de dossiervorming was onvoldoende geregeld” wordt de indruk gewekt dat daar een andere afdeling voor verantwoordelijk zou zijn… Of hadden die dossiers zichzelf maar moeten regelen?

Verder wordt gesteld dat het onvoldoende WAS geregeld daarmee waarschijnlijk volledig ten onrechte implicerend dat het er nu beter mee gesteld is. Als dit echt zo bedoeld is, is het natuurlijk volstrekt onduidelijk waarom niet alsnog een project wordt opgetuigd… Maar laten we deze theoretische kans uitsluiten; het is natuurlijk vrijwel zeker zo dat –bij uitblijven hiervan- de dossiers nog steeds onvoldoende op orde zijn. Dit constaterende… in ieder geval voldoende aanknopingspunten om de raad tussentijds te informeren over de status, gebrek aan voortgang en alternatieven voor verdere opvolging. Maar dat gebeurde natuurlijk pas in oktober 2015 nadat een raadslid in augustus 2015 er maar eens om vroeg (weliswaar met excuus van de burgemeester; ook hij vond dat er eerder iets over gemeld had moeten worden.)

Maar het wordt nog zorgwekkender:

Gemeente maakt afspraken over illegale annexaties en legt deze niet vast? Gemeente doet toezeggingen en volgt deze niet op? Wat zijn dat voor een afspraken en toezeggingen? En waarom worden die niet goed bijgehouden en transparant gemaakt? Regiegemeente?

Vervolgens wordt ook naar de raad gewezen. Het is natuurlijk primair de schuld van de raadsleden, want: het ontbrak ook nog eens helemaal aan een beleidskader wanneer nu op te treden of wanneer nu te verkopen.

Nou ja, zeg, die beleidsmakers in Haarlem maken het werken van de ambtenaar gewoon onmogelijk… Projectopdrachten geven zonder beleidskader, gekker moet het niet worden. Dan schrap je dus het hele project maar even zonder verder iets te zeggen?
Vastgoed kan hier niet zelf met een voorstel of een vraag komen richting gemeenteraad?
Kleutergedrag! En dit is nota bene de gemeente waarbij de ambtenaar klaagt over een door de raad opgelegd keurslijf en graag vrijheid van handelen wil en vertrouwen van de raad…

En dan de financiële verantwoording:

Wat is er mee gedaan? Hoeveel van de 280 gevallen zijn hiermee aangepakt? Alleen de opzet van een project dat niet is uitgevoerd? Heeft de projectleider niet vooraf de randvoorwaarden getoetst?

Maar raadsleden en burgers worden gerustgesteld:

Wat zouden die positieve resultaten zijn? Tjonge, misschien wel duizenden annexaties voorkomen? En hoe deze mysterieuze werkwijze precies in elkaar zit en hoe je effectiviteit van voorkomen kan meten, blijft volstrekt onduidelijk. En als die werkwijze zo positief is, waarom niet wat van de successen noemen?  En waarom totaal overbodig (?) er nog aan toe te voegen dat andere gemeenten verder zijn en dat je daar eens gaat kijken.

Het krijgt er zo wel erg veel schijn van dat de zo succesvolle nieuwe werkwijze een wassen neus is en dat de raad hier met een toezegging om later dan toch met echt iets te komen, wordt zoet gehouden. Waarom niet eerlijk zeggen? Om de raad nu zo te bedonderen, zouden de leden dat niet als teken van minachting opvatten?

Maar goed, terug naar de kern. Vastgoed zou iets doen aan 280 bekende gevallen. Daar hadden ze projectopdracht voor geaccepteerd. Hoe staat het daar nu mee? De aap komt uit de mouw. Voor de oude gevallen komt het echter aan op de “noodzaak in de praktijk” methode.

Ook hier weer geen vermelding van hoeveel van deze 280 gevallen nu zijn afgehandeld. Hoeveel zijn er bij gekomen (alsnog ontdekt)? Hoeveel hebben geleid tot handhaving? Hoeveel tot verkoop? Hoeveel tot verjaring? Hoeveel tot een valse constructie van verjaring? Hoeveel tot gratis weggeven (of verkocht voor een symbolisch bedrag)?

Geen informatie dus. Wel slappe smoesjes en gezever. Van de drie genoemde redenen is er welgeteld één steekhoudend. Je kan niet in alle gevallen handhaven! Dat had natuurlijk in de loop van 2012 aan de raad teruggeven moeten worden met de vraag of een voorstel hoe nu verder.

Ondertussen aangaande annexaties, de volgende constateringen:

• Vastgoed heeft de dossiers niet op orde
• Vastgoed zegt niet goed te weten hoe te moeten op te treden (beleid)
• Vastgoed acteert alleen als het echt niet anders kan
• Vastgoed voelt zich blijkens de brief niet bijster verantwoordelijk om iets met voorgaande punten  te doen (ze gaan rustig eens op werkbezoek en weer een briefje schrijven, als dat niet wordt vergeten of als de raad erom vraagt)

Dit wetende is natuurlijk het advies aan elke Haarlemmer: als u in de gelegenheid bent, zet eens een stukje gemeentegrond af. Doe het voor uw buren het inpikken. U betaalt er belasting voor. Wijs eventueel langskomende handhavers op de Noodzaak in Praktijk-methode van de gemeente en vraag ze naar de noodzaak van ontruiming.  Wijs ze op fictieve afspraken die gemaakt zouden zijn, ze kunnen het toch niet verifiëren. Vraag ze naar het beleidskader om de grond eventueel te verkopen.

Vastgoed doet niets, raakt hooguit van slag… U kunt dus straffeloos gemeentegrond in pikken en als u dit 20 jaar kan vol houden, wordt u beloond met gratis eigendom (soms ook eerder als de gemeente geen zin heeft in juridisch gedoe, zie het dossier Tuin van Jonker).

In het volgebouwde Haarlem, waar elke meter gemeentelijke grond binnen tien jaar twee keer met tonnen renteverlies wordt verkocht aan een zelfde projectontwikkelaar en drie keer wordt herbestemd, is het nog echt mogelijk: gratis grond. Nu het sinterklaasfeest goeddeels verboden lijkt te worden wegens de vermeend racistische aard, is het misschien wel aardig om een nieuwe Haarlemse variant te introduceren: Sint Bernt en zijn VastgoedPieten.

Dit dankzij de Noodzaak in de Praktijk-methode: we doen niets tenzij het echt niet anders kan.
Hoe zat dat ook al weer met de nota integriteit? Wacht… Een “zorgvuldige omgang met financiële en materiële middelen”? Dat moet er in de volgende versie van de nota maar uit.