Het is reces in politiek Haarlem; dat biedt de gelegenheid voor degene die niet een vakantie genieten om eens terug te kijken op een turbulent jaar. Vertrouwen en integriteit waren daarbij een van de sleutelbegrippen. Hoe kwam dat zo?
Welnu, het begon iets meer dan een jaar geleden toen bekend geraakte dat een van de Haarlemse wethouders, de heer Ewout Pieter Cassee, een nogal bezwaarlijk verleden van schurkenstreken en misdragingen had. De oud-wethouder Ewout Cassee, is de zoon van een wel erudiet man, de gerenommeerde en psyscholoog prof. dr. Adam Pieter Cassee, en moet NIET worden verward met de wel respectabele Noordwijkse D66’er, Ewout Cassee of de wel succesvolle zakenman Ewout Cassee die de VanderLande Industries in de VS leidt.
In juli vorig jaar verscheen in het NCR een artikel van onderzoeksjournalist Jan Meeus. Dit leidde tot consternatie en een door dhr. Cassee geregisseerde reactie van het college van B&W.
In plaats van de geluiden serieus te nemen en onderzoek te doen naar wat er aan de hand was, werd Cassee door Burgemeester Schneiders op zijn blauwe ogen geloofd; een ernstige misrekening waarvoor Schneiders zich uiteindelijk een half jaar nadien in zijn nieuwjaarstoespraak leek te verontschuldigen onder het schijnbare mom van “loyaliteit is belangrijker dan integriteit”.
Hoe dan ook; Dhr. Cassee deed een beroep op vertrouwen en collegialiteit. Zijn tactiek? Gebruik makend van zijn flair en van de politieke verhoudingen en in de wetenschap dat hij de coalitie kon managen hem te volgen, chicaneerde hij de beschuldigingen. “Downplayen”. Dit voorkwam in ieder geval een spoeddebat in vakantietijd en zorgde er gelukkig voor dat de andere wethouders en de raadsleden niet hoefde terug te komen van vakantie. Per definitie strekte dat natuurlijk het vertrouwen; de gemiddelde Haarlemmer zal wel hebben gedacht, als er echt wat aan de hand was, dan had onze burgemeester de raad toch wel terug laten komen?
Het wekken en vervolgens excessief misbruiken van vertrouwen is overigens de kernkwaliteit van alle oplichters. Kennelijk ook in zijn zakelijk verleden, maar zeker ook als wethouder, lijkt dit ook een van de sterke kanten van de heer Cassee. Lees bijvoorbeeld “De val van SNS Reaal” waarin hij vertelt over de zakelijke verhoudingen Roger Lips. Ja, dan lijkt hij een prima wethouder, die de vastgoedcriminelen weet aan te pakken, maar hoe geloofwaardig is het? Een pand met daarin een goedlopende kapperszaak aan de Grote Markt met 800 vierkante meter bedrijfsruimte; denkt u echt dat de schatting van Cassee klopt dat dit slechts een half miljoen waard is? Nee, als dat hier de issue was dan had Lips, die een voorliefde voor weinig transparante BV-holding-constructies met Cassee deelt, makkelijk gelijk gekregen met een onafhankelijke taxatie. En wat te denken van de verhalen die de ronde doen dat de heer Cassee zich nadien nog door Lips liet fêteren op zijn kasteel in Vught? Zou hij Roger echt zo’n rotzak vinden? Het echte verhaal ligt zeker anders, maar zowel Lips als Cassee zullen het de Haarlemse burger waarschijnlijk nooit vertellen. Wat men in ieder geval wel gerust mag concluderen is dat de ijdele Cassee er een mooie draai aangeeft ter meerdere eer en glorie van zichzelf.
Verder zette Cassee een tegenaanval in die criticasters de wind uit de zeilen moest nemen. Deze schaamteloze tactiek kwam voort uit zijn verhoudingen met de oppositiepartij de VVD en laat zich wat meer typeren door het spreekwoord “zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten”. Hij beschuldigde de VVD van een lastercampagne omdat hij ze eerder na de gemeenteraadsverkiezingen had buitengesloten van de vorming van een college. Maar de rancune zat hier niet zozeer bij de VVD; de rancune zat bij de wethouder zelf ten gevolge van een vertrouwensbreuk door een aantal voorvallen waarbij gebrek aan het geven van informatie en afleggen van verantwoording werd gehekeld. Denk bijvoorbeeld aan de moties van tegen de wethouder die VVD-Haarlem eerder had gesteund. Het ziet er toch sterk naar uit dat de VVD-Haarlem hier haar taak als democratisch vertegenwoordiger en dualistische verantwoordelijkheid in de gemeenteraad serieus neemt. En dit kan niet anders worden uitgelegd dan dat een wethouder die gewend is zijn eigen gang te gaan zonder het afleggen van verantwoording erg serieus te nemen, het zal voor hem –wetende dat hij zich tot dan toe in de raadszaal met zijn charme en zijn praatjes overal uit heeft kunnen redden- gevoeld moeten hebben als verraad.
Niet uitgesloten kan worden dat hier iets meespeelde, tussen de VVD en D66. Maar de dossiers met een vies luchtje stapelden zich ondertussen op, niet uitputtend: Land In Zicht, Zijlsingel, de financiële gang van zaken rond het nieuwe stadskantoor, Erfpacht, Tuin van Jonker, Precario-Peltenburg, etc. En natuurlijk is het de plicht van een volksvertegenwoordiger om het aan de wethouder gegeven mandaat te controleren.
In de reactie op de “beschuldigingen” staat de persoonlijkheid van Cassee centraal; de flair, zijn macht en invloed en het vertrouwen in hem, voorop. Burgemeester, collega-wethouders en raadsleden van de coalitie, op een enkeling na, volgden hem kritiekloos. Toen de raad uiteindelijk in augustus weer bij elkaar kwam, lag er een uitgebreid en dubbel gecheckt feitenrelaas op tafel. Toch had menigeen geen enkele boodschap aan het onderzoek. (De vernoemde misstanden had men niet eens op waarheid willen checken). De coalitieleiders wilden het over omgangsvormen hebben en over de toon van het debat.
Er lag genoeg… Als je het volgt en nazoekt…. Je valt van de ene verontwaardiging in de andere verbazing… En daarbij zijn tal van genoemde zaken onderbelicht gebleven. Wat te denken van het relaas van waarschijnlijk een oud VVD-wethouder die meldt dat hij destijds op voorspraak van dhr. Cassee bijna in de Hooijmaijers corruptiezaak werd geluisd via een oude zakenvriend van dhr. Cassee.
Hoe dan ook, geen inhoudelijke vraag of opmerking van de coalitiegenoten in de raad. “Laat onze wethouder met rust,” was de strekking van hun reactie. Toenmalige factievoorzitter van D66 Haarlem, Maaike Pippel, die aan deze periode de bijnaam “onbekwame spreekpop van Cassee” overhield, maakte het wel erg bont door een ervaren D’66’er die als enige haar democratische taak alhier niet had verzaakt, als dissident buiten spel te zetten. Enge stalinistische machtspolitiek, die zelfs door landelijk D66 werd overgenomen door het partijlid, nu de trotse voorzitter van Hart voor Haarlem, Louise Van Zetten uiteindelijk uit de partij te kieperen.
En zelfs het Haarlems Dagblad bleek zo gecharmeerd van de heer Cassee, dat ze haar journalistieke taak volstrekt veronachtzaamde, en besloot meet te gaan in de “zo-gaan-we-niet-met-elkaar-om”-hetze. Het dgablad maakte zichzelf schuldig aan laster door namelijk valse lezing van Cassee over te nemen dat het hier zou gaan om een ongekende lastercampagne van de VVD. Tot op heden weigeren de journalisten aldaar de feiten onder ogen te zien. Het geeft aan dat de journalisten aldaar hun werk niet erg serieus nemen; meninkje hebben, praatje maken en gekleurd verhaaltje opschrijven. Van enig onderzoek, laat staan van fact finding, is geen enkele sprake. Het heeft een luchtje van belangenverstrengeling; de lezer werd en wordt met een valse voorstelling van zaken nog steeds in de waan gelaten dat dhr. Cassee de eer aan zichzelf gehouden zou hebben wegens door de VVD gezocht gedoe. Waarom? Omdat ze anders moeten toegeven alhier te zijn ingehaald door het NRC? Of omdat ze de wereld verdelen in politieke kampen waarbij de ene per definitie goed en de ander fout is? Omdat een burgerjournalist beter werk doet dan er een van het Haarlems Dagblad? Hoofdredacteur Bill Meyer doet niet zo aan zelfreflectie; in een opinieartikel nam hij het zelfs openlijk op voor “zijn vriend” en foeterde de VVD en Ton F. van Dijk openlijk uit.
En het zou een knap geregisseerde lastercampagne zijn. Als het al een lastercampagne was, dan was in ieder geval niet goed geregisseerd. Dat had een “campagnedirecteur” toch moeten inzien? Al je kaarten op tafel gooien zo aan het begin van het zomerreces is buitengewoon onhandig. Speel je kaarten een voor een uit op een gunstig moment opdat er wel voldoende aandacht voor is. En een onderzoeksjournalist van het NRC doet gewoon mee aan een tegen een D66-lid gerichte lastercampagne die onvoldoende gronden zou kennen? Zou het NRC, door velen gezien als de beste Nederlandse krant, daar aan meewerken?
Ton F. van Dijk zou door de VVD betaald zijn om het een en ander uit te zoeken. Ja, en hij is ook betaald om in Land In Zicht te gaan wonen waar er met parkeerplaatsen gerommeld is. De enige reden waarom Ton F. van Dijk hier werk van heeft gemaakt, is omdat hij journalist is die door burgers die het ook met Cassee aan de stok hadden op een aantal zaken is gewezen. Dat deze zaken aan het daglicht zijn gekomen, komt alleen en slechts alleen door gedragingen van Cassee. Het kan alleen maar te maken hebben met hoogmoed en te weinig tegenspraak van zijn naasten, dat hij met leugens weg dacht te komen over een aantal zaken waarin hij burgers van Haarlem dupeerde. Maar zoals een psycholoog hem zou kunnen uitleggen; als je je te vreemd gedraagt, wordt je onderwerp van studie. De aversie van de wethouder jegens de rechtsspraak was in ieder geval opvallend. En zijn rommelige stijl, maakte dat steeds meer mensen zich afvroegen hoe deze man in hemelsnaam wethouder had kunnen worden. En als de benoemingscie. ook maar even een uurtje of twee de tijd had genomen antecedenten te onderzoeken, dan had ook wel gebleken dat deze man helemaal nooit wethouder had mogen worden.
Maar eenmaal partij gekozen, zal Molducci c.s., niet snel van mening veranderen. Dhr. Cassee is goed , want links en D66. VVD is slecht want rechts en VVD. Dat ook een linkse partij als de SP de feiten wél serieus nam en stevig van leer trok; tja, daarvoor moet je even buiten de grenzen van Haarlem kijken. SP-fractievoorzitter Frits Garretsen snapt niet dat een wethouder “die als een huisschilder die facturen verstuurt voor niet geleverde diensten, nu wethouder is van Financiën.”
Ging het dan helemaal niet over de inhoud? Nou, ja, een beetje. Lees hier het verweer van dhr. Cassee. Een aanvullende lijn van verdediging van dhr. Cassee bestond eruit de feiten niet als feiten te onderkennen, maar de weergave te bekritiseren. Doordat er knip- en plakwerk gebruikt zou zijn, zouden zaken uit de context zijn gelicht en een verkeerd beeld geven. In zijn verweer probeert dhr. Cassee bewust verwarring te zaaien, o.a. door verschillende zaken (faillissementen en een veroordeling wegens wanbeleid en een schikking ter voorkoming van een veroordeling wegens wanbeheer) door elkaar te halen of door een valse voorstelling van zaken te geven.
De voorbeelden zijn legio; kenmerkend is dat Cassee door zich te beroepen op de juridische constructies, zijn betrokkenheid ontkent. Het kaalplukken van de stichting IHD zou door anderen zijn gebeurd. Maar dit gaat voorbij aan de genoemde feiten: er was weldegelijk een indirecte en onrechtmatig opgezette bestuurlijke verantwoordelijkheid die misbruikt werd om geld weg te sluizen naar een buitenlandse onderneming mede op naam van dhr. Cassee. Een soortgelijke truc haalt hij ook uit bij zijn Commissariaat bij de Bios Groep; doordat hij over ambulances ging, zou hij niet te maken hebben met de taxi’s. De veroordeling zou na zijn tijd zijn, terwijl het weldegelijk de periode beslaat waarin hij verantwoordelijk was, etc.
Verder staan er ook harde leugens in het verweer, bijvoorbeeld als het gaat om zijn Spaanse activiteiten. Cassee beroept zich op gegevens van de Spaanse kamer van Koophandel via de website van infocif.es. Maar zowel de Spaanse kamer van koophandel als de website van infocif.es die deze informatie aan iedereen verkoopt die ervoor wil betalen, spreken Cassee’s lezing tegen. Zo is er bijvoorbeeld wel degelijk dividend uitbetaald door IHD Handling Espana. En als de curator er verder niets mee gedaan heeft, is het zeer waarschijnlijk dat het ook nog eens betekent dat Cassee nog een keer de kluit belazert. Het is dan zeer aannemelijk dat niet zijn gefailleerde IHD International stond als mede-eigenaar te boek, maar een van zijn andere ondernemingen! En hij lijkt hier, als het gaat om zijn nevenfuncties, ook bewust zijn twee ondernemingen IHD Espana en de Mobigrup met elkaar te verwarren; van de ene is inderdaad de balans gesloten, weliswaar op andere datum dan hij noemt, maar de andere is wel degelijk nog actief met Cassee als bestuurslid. Maar ook dit kan zelfs een journalist van het Haarlems Dagblad of een coalitieraadslid met enkele handelingen op internet achterhalen.
Het valt allemaal te checken; de constructies zijn omvangrijk en complex; dit nodigt natuurlijk niet uit voor onderzoek. En dat is een essentieel punt in de verdediging van Cassee, mede gevoed door zijn eerdere verweermechanismes waarbij hij al inspeelde op politieke polarisatie; maak de gebeurtenissen zo verwarrend dat het menig raadslid de lust ontneemt om dit uit te zoeken. Bij gebrek aan inzicht en eruditie moet een raadslid dan kiezen; welk verhaal is waar, die van mijn “eigen club” of die van de oppositie.
De laatste verweerlijn die Cassee ten slotte kiest, is een paar zaken toe te geven. Waar rook is, is vuur, en hopelijk komt hij daar dan met het tonen van enig berouw van af. Daarvoor kiest hij ervoor te bekennen inzake de hardste van de veroordelingen en iets hij pikt daarnaast een van zijn niet gemelde nevenactiviteiten uit (hoogstwaarschijnlijk juist die ene die het meest onschuldige is). De afdronk die dit aan de gemiddeld toehoorder moet geven is: ja, zie je, er was toch wat aan de hand, maar de wethouder is er niet trots op en heeft er van geleerd. Kijk hem nu een goed mens zijn; zo nu weer over naar de orde van de dag.
En zo bepaalde lange tijd Cassee met zijn coalitie op basis van vooringenomenheid en ongegrond vertrouwen de inhoud van het debat: en die was leeg, want het debat werd gevoerd over de bijkomende omgangsvormen, terwijl het over essentiëler ethische zaken had moeten gaan. Zelfs “onafhankelijk” onderzoek was -zoals al eerder in vreemde zaken- niet nodig, men geloofde Cassee, zijn lezing, zijn verweer, geen enkele aanleiding om ook maar iets te doen. Zelfs de burgemeester, die hier toch als voorzitter van de raad het debat had moeten bewaken, ging er in mee en deed alsof sommige raadsleden een stel middelbare schoolleerlingen met gedragsstoornissen zouden zijn. En, ja, tot op zekere hoogte heeft hij daar wel een punt, ofschoon hij met zijn stellingname zeker ook onderdeel was van het probleem.
En zo draaide het verleden jaar zomer over vertrouwen. De discussie of Cassee wel of niet te vertrouwen zou zijn, werd op bases van ongegrond vertrouwen geblokkeerd. De redenen om het vertrouwen op te zeggen, werden door de meerderheid van de Haarlemse volksvertegenwoordigers blindelings terzijde geschoven. Maar omdat de voorvallen zich op bleven stapelen, voorbeelden waarin dhr. Cassee wat betreft zorgvuldigheid en betrouwbaarheid vaak niet de schoonheidsprijs verdiende, leidde dit langzamerhand tot steeds meer scheuren in het vertrouwen. Dhr. Cassee lag onder een vergrootglas. Vroeg of laat moest het mis gaan.
Het aftreden van Cassee… Volgens sommigen –ingegeven door Cassee zelf en/of het Haarlems Dagblad- wegens een valse truc van Ton F. van Dijk en aanhoudende laster van de VVD. Volgens insiders omdat de D66-fractie het onverteerbaar vond dat Cassee eigenhandig had geknoeid met een officiële college-brief. Volgens enkelen met meer kennis van zaken, was dit slechts de druppel die de emmer deed overlopen. Evenwel, de aanleiding is meestal iets onbenulliger dan de oorzaak. Ewout Cassee is gevallen wegens gebleken ongeschiktheid als wethouder.
Wordt vervolgd. De Val van Cassee deel 2, het draait om integriteit.
