Gisteren is in het Haarlems dagblad een artikel verschenen over het onderzoek dat de gemeente heeft laten uitvoeren naar de gezondheid van de bomen aan de Westergracht. Uit het onderzoek komt een wat merkwaardig advies. Want het is geen advies geweest naar de gezondheid van de bomen (die blijkt buiten kijf lijkt te staan). Het advies heeft overduidelijk als uitgangspunt het liggende herinrichtingsplan genomen en geconcludeerd dat dát plan strijdig is met het behoud van de bomen. De aanleg zou te veel wortelschade veroorzaken. Het rapport vermeldt optimistisch dat de bomen mooi vervangen zouden kunnen worden door een wat praktischer soort dat minder wegdekschade veroorzaakt. Eiken bijvoorbeeld. Dat is bizar. Hoe ziet dat er dan straks uit, met aan een kant kleine baby-eikjes en aan de andere kant de statige populieren?

De situatie is dus als volgt:

• De bomen zijn gezond en kunnen nog een tijdje mee;
• als het huidige plan wordt gerealiseerd moeten ze weg.

De vragen die hierbij rijzen en waar niets over vermeld wordt in het artikel in het Haarlems Dagblad:

• Kan het inrichtingsplan niet worden aangepast zodat de bomen behouden blijven?
• Of is er in combinatie met de ventwegen en plantsoenen geen hele andere inrichting mogelijk die mooier is en waarbij de bomen behouden kunnen blijven?
• En als je aan de zuidelijke kant een deel vervangt, is het dan niet mooier en handiger om de hele Westergracht aan te pakken?
• En wat is er gebeurd met de eerder afgesproken en afgestemde plannen (2010, Wethouder Van Doorn) toen wel is besloten tot herinrichting met behoud van populieren?

De conclusies uit het advies zijn op zich geloofwaardig; alleen is het wel duidelijk dat  de adviseurs met een verkeerde opdracht op pad zijn gestuurd. De opdracht had breder moeten zijn; bijvoorbeeld, onderzoek of de inrichtingsvariant van Van Doorn mogelijk is. Of in ieder geval had de opdracht een zuivere afgeleide moeten zijn van de taakstelling van de gemeente:

• Welke inrichting dient het beste het belang van Haarlem? (Niet alleen financieel, maar ook esthetisch.)
• Bekijk daarvoor de inrichting integraal voor de hele Westergracht en de aansluitende straten.
• Betrek hierbij de ideeën en wensen van omwonenden.

Kortom: zoek een mooie oplossing voor de hele Westergracht, in belang van Haarlem die de goedkeuring van de omwonenden kan dragen; bij voorkeur met de populieren. 

Wethouder Sikkema lijkt gezien haar reactie ook nog niet overtuigd. Gezonde bomen wil ze alleen laten kappen indien het openbaar belang op het spel staat, zoals vallende takken gevaar opleveren. Dat is een interessante stellingname. De bomen worden gevaarlijk als ze dood gaan door de herinrichting. Ze kunnen nog tientallen jaren veilig mee, als ze goed worden onderhouden. Of nader geduid: behoud is zeker mogelijk. Maar ze heeft natuurlijk meer afwegingen te maken in het kader van het openbaar belang: hoeveel extra mag het behoud van de bomen kosten? En als de gemeente het geld niet heeft, willen de partijen die zich hier voor behoud hard maken misschien wel crowdfunden?

Dat de populieren uiteindelijk ooit het loodje leggen en dat er ooit iets anders moet komen, is wel duidelijk. De vooroorlogse bomen zijn gesneuveld om de kachels van de Haarlemmers in de hongerwinter te voeden. Deze naoorlogse aanplant moet misschien nu wel weg; maar laat dat niet zijn om ambtelijk gerommel of kostenoptimalisatie op korte termijn. Laat dat dan wel zijn om hele goede en weloverwogen redenen.  En natuurlijk verdienen deze populieren, symbolen van de wederopbouw van Haarlem, een goede bestemming. Zorg voor een leven na hun dood; populierenhout schijnt bijvoorbeeld erg geschikt te zijn voor het vervaardigen van klompen.

================================

Update 9 april: vanavond staan de populieren geagendeerd ter bespreking in de Commissie Beheer. Wethouder Sikkema heeft vragen van raadsleden beantwoord met een uitvoerige brief. Een van de misverstanden in deze zaak is dat het niet gaat om herinrichting; het betreft simpelweg onderhoud. Een verwarring die we al eerder zagen rond het Emmaplein. Omwonenden denken bij activiteiten van de gemeente aan liggende initiatieven om verbeteren en te herinrichten en de gemeente legt deze wegens bezuinigen ter zijde en voer zonder verdere communicatie in plaats daarvan een goedkopere onderhoudsronde uit.

Valide argumentatie? In ieder geval gebrek aan communicatie en in geval van de Westergracht lijkt de kostenbesparingen op korte termijn geen goede zaak voor Haarlem als dat betekent dat we eindigen met een afzichtelijke laan met een paar eikenbomen tegenover een rij populieren terwijl de boel over een paar jaar toch op de schop moet.