Een ieder die wel eens over de Westergracht rijdt, kan het beamen: er mag wel eens wat aan gebeuren. Het wegdek is sleets en ook de plantsoenen kunnen wel op een opfrisbeurt gebruiken, zeker nu het oude EKP-gebouw in gebruik is als winkelcentrum. Vraag is echter of daarvoor de kap van de hoge populieren noodzakelijk is. Veel Haarlemmers zijn gehecht aan de majestueuze bomenrij. Van de Canadese populieren wordt verteld dat ze zijn geplant vlak na de tweede wereld oorlog toen de Westergracht nog waterrijk was. De bomen die er eerder stonden, waren in de strenge hongerwinter in de houtkachels van de Haarlemmers verdwenen. Zou het niet jammer zijn als deze uit de kluiten gewassen symbolen van de wederopbouw zomaar moeten sneuvelen omdat de gemeente ze lastig vindt?

Natuurlijk is elk stadsgezicht aan verandering onderhevig en kunnen we niet alles eeuwig behouden. En niet alle ontwikkelingen zijn ten goede. Er kunnen nieuwe bomen worden gepland. En het kan ook veel mooier. Zou het bijvoorbeeld niet prachtig zijn als de Westergracht weer een echte gracht wordt? Kunnen we de auto’s niet onder de grond stoppen? Of zullen we alles maar zo goedkoop en praktisch mogelijk asfalteren?

Hoe je het ook wendt of keert. Voor alle plannen is gemeenschapsgeld en maatschappelijk draagvlak nodig. Beslissingen over dit soort zaken moeten zorgvuldig worden voorbereid en in alle redelijkheid worden genomen. Daar hebben we wetten en regels voor. Ze schrijven voor dat er rekening gehouden moet worden met belanghebbenden. Omwonenden moeten hun zienswijzen naar voren kunnen brengen.

En dat is hier ook wel gebeurd. In 2010 had voormalig wethouder Van Doorn al drie herinrichtingsvarianten op de plank liggen. Van een variant waarbij alles weg moet, een variant waarbij alle bomen blijven staan en een tussenoplossing waarbij een deel zou sneuvelen. De wijkraad Leidsebuurt en de Haarlemse Bomenwachters hebben hier hun zienswijzen naar voren gebracht. De bomen moesten blijven. Wethouder Van Doorn leek daar gevoelig voor, in 2012 werd er besloten tot groot onderhoud zonder boomkap. Maar wegens geldgebrek gebeurde er tijdelijk even niets.

Totdat… tot grote verbazing van mening Haarlemmer er in in december 2014 opeens een aanvraag voor een kapvergunning lag van 41 van de populieren. Dit met een drogreden: ,,Voor het groot onderhoud moeten er bomen worden gekapt’’, zegt een gemeentewoordvoerder. ,,De aannemer heeft hiervoor een aanvraag ingediend, maar deze was onvolledig en wordt daarom ingetrokken. De oudste populieren beginnen een gevaar te worden, met regelmaat verliezen ze grote takken. We gaan hierover in overleg met de Haarlemse Bomenwachters.’’

Behalve dan het feit dat er eerder tot groot onderhoud zonder bomenkap was besloten. Voorafgaande aan de plannen voor herinrichtingsplannen is in 2009 de gezondheid van de bomen goed onderzocht. Een rapport van Groen Advies Amsterdam wijst uit dat de bomen zich in redelijke tot goede staat verkeren  en nog 15 tot 20 jaar mee kunnen. Ook bieden de bomen een huis aan tal van insect- en vogelsoorten en blijkt er ook sprake te zijn van bewoning door vleermuizen. Natuurlijk vallen er wel eens wat takken naar beneden; dat blijkt voornamelijk een zaak te zijn van gebrekkig onderhoud door de gemeente Haarlem.

De belanghebbenden kwamen in verweer. Wat was er aan de hand? Niemand in en rond de Westergracht was geïnformeerd. Hoe zat dat nu? De Wijkraad kreeg met moeite inzicht in de plannen. Er was al een deal gesloten tussen de gemeente en het bedrijf Dura Vermeer. Bovendien was de op manier waarop Dura Vermeer te werk zou gaan, ook nog wel wat aan te merken. Zeven maanden totale afsluiting van een belangrijke verkeersader is ook iets wat je niet zomaar even zonder overleg doet. De secretaris van de wijkraad schrijft:

Ons is in toevallige ‘buurtpraat’ ter ore gekomen dat door voorgenomen werkzaamheden ter verbetering en herinrichting, de Westergracht zo goed als geheel wordt afgesloten voor alle verkeer, voor een periode van tenminste zeven maanden. Kort op die melding werd tijdens een bijeenkomst van ondernemers met vertegenwoordigers van de aannemer DuraVermeer en vertegenwoordigers van de afdeling Gebiedsontwikkeling en beheer Haarlem Zuid-West duidelijk dat deze uitvoering en planning met betrekking tot de Westergracht en Leidsevaart reeds vaststonden. De wijkraad had zich overigens uit hevige belangstelling ‘ongenood binnengedrongen’ in deze bijeenkomst die plaatsvond op 14 januari j.l .

Groen-Links wethouder Sikkema trok de aanvraag snel terug. Zo was het allemaal niet de bedoeling geweest. Ze zou het allemaal nog eens onderzoeken en dan met de belanghebbenden in gesprek gaan. Goed, weer zo’n foutje met betrekking tot ruimtelijke ordening en wederom op het vlak van inspraak en vergunningen. Kan gebeuren? In Haarlem zeker, daar gebeurt het wel hééél erg vaak. We horen de echo’s in de raadzaal al weer: … verdient geen schoonheidsprijs… we hebben er lering uit getrokken… volgende keer anders doen… ambtelijke fout… miscommunicatie… geen opzet, etc..

Het terugtrekken van de aanvraag kapvergunning was kennelijk niet naar de zin van de ambtenaren die hier mee bezig waren. Van luiheid kunnen we ze in dezen een keer niet betichten. Want tot nog grotere verbazing van de betrokkenen volgde nog geen twee maanden later  een nieuwe vergunningsaanvraag voor het kappen 39 bomen. Alsof met het sparen van twee bomen de bezwaren van belanghebbenden zijn ondervangen? Alsof dit keer er misschien geen protesten zouden weerklinken en de gemeente de kap er op deze wijze door kon rommelen?

Nog zo’n rare fout van de gemeente? De buurt vertrouwde het natuurlijk al lang niet meer; en de petitie teken je hier. Wethouder Sikkema trok schielijk ook de tweede aanvraag in. Op de facebooksite van Westergracht liet zei weten: ..Het is totaal tegen de afspraken in dat er nu al een kapvergunning is aangevraagd. De afspraak was om eerst de uitkomsten van het onderzoek af te wachten, vervolgens in gesprek te gaan met bewoners en belanghebbenden en dan pas stappen te zetten.

Ja, dat was kennelijk wat ze had afgesproken. Maar de vraag die rijst: wat is hier toch aan de hand? Hoe kan zoiets gebeuren? Hebben we hier te maken met een lelijk spel van de wethouder of zijn ambtenaren hier dingen aan het verzinnen? Of probeert de wethouder fouten van haar ambtenaren te repareren en zint dat de ambtenaren voor geen meter dat ze worden teruggefloten? Natuurlijk vinden wethouder en ambtenaar elkaar straks; er komt een rapportje waarbij de conclusie gestuurd zal zijn door de opdrachtgever. In 2009 waren de bomen weliswaar nog in prima conditie, maar door 5 jaar gebrekkig onderhoud zijn ze nu dus doodziek en dat betekent dat ze toch echt snel gekapt moeten worden. Alle bomen? Nee, maar natuurlijk wel die veertig aan de zuidkant. Waarom zijn die zieker dan de rest? Of zijn dit toevallig de “oudste” bomen waar de woordvoerder van de gemeente het eerder over had?

Het is te hopen dat de gemeenteraad de wethouder hier eens goed aan de tand voelt. Ook blijkens de Land-In-Zicht perikelen heeft deze wethouder klaarblijkelijk een communicatieprobleem met tenminste een deel van haar ambtenaren.  Erger nog dan dat is de manier waarop de gemeente denkt te kunnen omgaan met buurt en belanghebbenden. De deal is al een feit, de inrichtingsplannen liggen er al. Deze zijn niet afgestemd en in strijd met eerdere ontwikkelingen. Dat er nu nog een poging wordt gedaan om met de buurt in gesprek te gaan, is mosterd na de maaltijd. Inspraak door belanghebbenden? Voor ons stadsbestuur kennelijk een procedureel ongemak dat ook best nog wel na het nemen van een besluit plaats kan vinden!